- NATIVITAS Domini
- NATIVITAS Dominiunum ex VII. maioribus Copritarum seu Aegyptiorum festis, quod incidit in diem 29. Chiak, qui 25. est Decembris Iuliani. Et quidem diem hunc, ut apud Aegyptios suos receptum, pro Domini Natalibus, iam Eutychius Alexandrinus memorat, qui circa A. C. 500. scripsit, Tom. I. p. 310. ut et Auctor Constitutionum Apostolicarum, l. 5. c. 12. Etiam Christiani Graeci, per annos mille ducentos et ultra diem eondem observârunt, ut ex Ritualibus corum constat. Ita Syri, velut pariter Apostolicam ipsam de eo doctrinam secuti, ut Ioannes Widmanstadius Epist. subnexâ Testamento Syriaco, monimentis illorum edoctus qui in Mahometis illud scribens, Vigesimoô tertiô die Ramadan (i. e. tempore vernô) natus est Christus filius Mariae, Orationes Del super eum. Quod XXIII. inquit diem Ramadan mensis, natalem scripserit Mahometes a veritate prorsus est alienum. Et ipse in codice Graeco Bibliothecae D. Marci Florentiae Honorii l. ---- tempore (qui circa A. C. 620. cum floruit Mahometes) scripto legi, Apostolos memoriae prodidisse, Christum ex Virgine natum Bethlehemae XXV. Decembris, horâ diet sextâ, baptizatum annô etatis suae XXX. die Ianuarii XI. horâ noctis decimâ etc. Adicit, Hesychius scribit in anno XLII. Augusti XXV. Decembris, hora, diei septimâ, partu Virginis editum in hanc lucem suisse. Occidentalis autem Ecclesia, diu antequam angosceretur hic in Oriente dies, illum pro vero Natali accepit celebravitque. Aethiopes etiam in celebratione hac consoni. Vide Ios. Scaligerum de Emend. Temp. l. 7. Per Orientem vero saeculis illis primitlvis variae, atque ab observatione hac dissonae opiniones obrinuêre, cum nondum dies ille Natrvitati illic assignatus est. Apud Clementem Alexandr. memorantur, qui diem εν πέμπτῃ Παχὼν καὶ εἰκάδι, fidenter collocabaant, die vigesima quinta mensis Aegyptiaci Pachon; seu Maii Iuliani 20. ubi quidem ille velut de re plane in Oriente ignorata loquitur. Epiphanius etiam, qui diu post scripsit, Epiphaniorum diem seu sextum Ianuarii Natalem facit, Heres. 51. n. 16. quemadmodum et alii. At sub idem tempus Chrysostomus, apud Occidentaliores, vetustissimam fuisse agnitionem illius, hôc nomine, diei, etiam a Thracia usque in Gadira seu extremum Orientis ait, unde Orientales eam didicerunt, Orat. 71. Tom. V. p. 512. edit. Savil. Nempe creditum est, Titi tempore Romam allatas fabulas aliquas publicas, e quibus in Occidente tantundem disceretur, licet Orientalibus nondum receptum; idque etiam ab ipso Eiophanio traditum esse. Sed de vero die varie iam pridem inter Chronologos disputatum est: quae res utut se habeat, scimus tam sub Eutychio Alexandrino, qui annis amplius 750. abhinc floruit, in Aegypto observatum pro Natali 25. diem Decembris idque velut receptum diu Calcasendii, apud Seldenum, tempus, quod recentius est. Vetustiores autem Aegyptii, iique Chrysostomo coaevi, diem 6. Ianuarii, qui Epiphania dicitur, et Baptismum et Natalam faciebant; ut e Cassiano Collat. 10. c. 2. aliisque liquet: modo dictus Seldenus de Synedriis veter. Ebraeor. l. 3. c. 15. num. 6. Hodie in Ecclesia Romana tres Missas hâc die dici solere; nocte vero praeviâ seu marutinô gladii Imperialis et pilei Ducalis benedictionem peragi, a Pontisice; in officio item huius noctis cooperiri Altare tribus velis diversorum colorum, aliaque huc pertinentia resert Dominic. Macer in Hierolexico; ubi etiam Solem novum id festi vulgariter appellari, quod ab eo crescere incipiant dies, ex AmbrosioSerm. 16. et Augustino Serm. 41. de Sanctis, addit. Vide quoque hic infra, ut et voce Neuma.
Hofmann J. Lexicon universale. 1698.